نشست علمی «نصر من الله و آینده مقاومت» با همکاری پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی و پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی یکشنبه 15 مهر ماه به صورت برخط برگزار شد.
دکتر مختار شیخ حسینی در این نشست بیان کرد:
“چالشی که امروز بین مقاومت و رژیم صهیونیستی وجود دارد مربوط به تعارض هستی‌شناختی است؛ لذا این تعارض را می‌توان از منظرهای مختلف مانند حق و باطل، تاریخی و قرآنی و حتی از منظر نظم بین‌الملل تبیین کرد.
در واقع مقاومت یک ایده، پروژه و گفتمانی است که در برابر رئالیسم و تصور آنارشیسم در جهان قرار گرفته است. تفکر آنارشیسم معتقد است تنها قدرت سخت، محور بوده و رژیم‌ها و هنجارها را کسی شکل می‌دهد که قدرت بیشتری در اختیار داشته باشد. وقتی چنین نظامی در جهان حاکم باشد، ریزقدرت‌ها و قدرت‌های کوچک چاره‌ای جز تبعیت ندارند.
در چنین فضایی مقاومت خلاف نظام بین‌الملل رفتار می‌کند و ایده‌ای را که حمل می‌کند متفاوت با آن نظم و هنجار‌هایی است که در جهان امروز دنبال می‌شود. از این منظر پروژه مقاومت بر خلاف پروژه‌ای که در سطح نظام بین‌الملل براساس قدرت سخت دنبال می‌شود یک تعارض هستی‌شناختی دارد و لذا چالش ما با گفتمان آنارشیسم یک چالش دائمی است.
من معتقدم که یک جنگ منطقه‌ای نهایتاً این دو گفتمان را تعیین تکلیف خواهد کرد، مگر اینکه یکی از این دو گفتمان از ادعای خود دست بردارد؛ یعنی یا مقاومت از آن آرمانی که دارد کوتاه بیاید یا اینکه رژیم صهیونیستی از فلسفه تشکیل خود عقب‌نشینی کند.”
وی با بیان اینکه توقف در مفهوم مقاومت به روشن شدن بخشی از مباحث ما کمک خواهد کرد، بیان کرد: “در واقع ما از ایده‌ای سخن می‌گوییم که دو بخش دارد؛ یک بخش ایجابی و سلبی و دیگری آنکه ما از صرفاً از پروژه ایرانی صحبت نمی‌کنیم بلکه این پروژه از سطح تحلیل امت برخوردار است.
به لحاظ ایجابی از پروژه‌ای صحبت می‌کنیم که قائل به مرجعیت نص دینی در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی است یعنی اسلام در انحصار مرجعیت دین و حوزه‌های فردی و اجتماعی نیست بلکه در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و غیره مرجعیت دین به رسمیت شمرده می‌شود. از لحاظ سلبی گفتمان مقاومت پروژه‌ای است که در برابر پروژه‌های یکسان‌سازی فرهنگی در جهان اسلام می‌ایستد.”
دکتر شیخ حسینی با بیان اینکه ایرانی خواندن پروژه مقاومت یک آسیب محسوب می‌شود، گفت: “هرچند تردیدی نیست که با پیروزی انقلاب اسلامی و تجربه جمهوری اسلامی، مقاومت ضریب بسیار بالایی گرفته و به این پروژه کمک شده اما فروکاهش آن به یک پروژه ایرانی منجر به آسیب خواهد شد. می‌توان گفت بیش از ۱۵۰ سال این ایده در بخش‌های مختلف جهان اسلام عمر دارد. پیشینه و تبار مقاومت بسیار غنی و باقدمت است و به همین دلیل مقاومت بسیار بزرگتر از آن است که آن را محدود به یک فهم ایرانی و حتی شیعی بدانیم. در واقع مقاومت یک ابرپروژه تمدنی و کلان جهان اسلام است.”
وی درباره تحولات یکسال اخیر غزه و جنوب لبنان بیان کرد: “در این تحولات شاهد گذار جنبش‌های مقاومتی از نوع قدیمی به نوع جدید هستیم؛ در جنبش‌های قدیم اجتماعی، عنصر رهبر خیلی مهم بود و تمرکز و سازماندهی خیلی اهمیت داشت اما در جنبش‌های جدید اجتماعی، هویت جنبش به جای اینکه در شخص متبلور باشد به نوعی سیال است و لذا ما از یک هویت سیالی صحبت می‌کنیم که امکان دارد فرد یا گروهی عمل مقاومتی را انجام دهد بدون اینکه جزء سازمان مقاومت باشد. این آورده جدیدی است که در یکسال اخیر به ثمر رسیده است. در این شرایط حتی اگر بخش زیادی از رهبران حماس یا حزب‌الله به شهادت برسند ولی چون جامعه به سطحی از خودآگاهی دست یافته هر فرد به مثابه عضوی از سازمان است.”
وی در پایان تأکید کرد: “سازمان مقاومت مهم است ولی آنچه که اهمیت بیشتری دارد جامعه مقاوم است چون اساس و پایه مقاومت را جامعه تشکیل می‌دهد.”
